1 Mayıs 2011 Pazar

PUSULA VE YÖN BULMA -COMPASS AND DIRECTION FINDING

place here to learn-treasure place here to learn-treasure-defıne defıne defıne defıne sıgnal sıgns-solutıons-map-defıne path defıne-detector-cın-magıc-defıne search bars made-metals-charm-bury-bandit-defıne of documents-mound-tumulus-bandits- mystery of money-jewellery-defıne-archaeology-hıstory museums-ıslamıc-defıne natural stone-sculpture-news-mythology-antıque-archaeology-ancıent cıtıes-regıons-ancıent trade routes-horasan-ebced-sıgnal solutıons-defıne search-roman-byzantıne maps-green coıns only defıne to learn
PUSULA VE YÖN     BULMA
   
    Pusula,
    Dünyamızın manyetik alanı etkisiyle çalıştığı için, yere paralel tutarak
    kullanılması gerekir.

    Pusulayı
    doğru tutuş, pusulanın yön oku (yani pusulanın önü) vücudumuzun önünde ve tam
    karşımıza bakacak şekilde olmasıdır. Pusulayı eliniz veya bileğiniz ile değil,
    bütün vücudunuzu çevirerek döndürmelisiniz. Aksi takdirde bir miktar sağa veya
    sola kayarak ilerlersiniz.

    Elektro
    manyetizma prensibi ile çalışan pusula yüksek gerilim hatları, radyo
    vericileri, GSM telefonları, vb manyetik alan üreteçlerinin yakınında doğru
    çalışmaz. Aynı nedenden dolayı taşıtlar, çelik yapılı binalar ve hatta demir
    malzemeli bir masa manyetik iğneyi saptıracaktır.

    Pusulayı
    güçlü mıknatıs ve üreteçlerden (hoparlör, trafo, vb) uzak tutmak gerekir.
    Pusula iğnesinin manyetikliği bozulduğunda dengeye gelme süresi uzayabilir,
    hatta bazı durumlarda tam ters yön gösterebilir. Pusulalar sıcaklık ve basınç
    değişimlerinden de etkilenirler. Kapsül içindeki sıvı 1500mt yükseklikten sonra
    içinde kabarcıklar oluşturmaya başlar. Genelde tekrar alçalınca bunlar
    kaybolur. Ancak aşırı sıcak ve soğuk koşullarda uzun süre kalan pusulalarda
    oluşan kabarcıklar kalıcı olabilir. Pusulaların yaz aylarında araçların ısınan
    bölümlerinde saklanması ömrünü hızla bitirebilir.

    Pusulalar
    şiddetli darbelerden de etkilenebilir: Kapsül veya diğer bölümleri kırılabilir,
    iğne yuvasından çıkabilir. Sert darbelerden korumanız gerekir.

    Pusula ile
    yön bulmak 4 temel başlıkta toplanabilir:



    - Pusulada Açı Ayarlamak

    - Harita Üzerinde Pusula Açısı Ayarlamak

    - Kerteriz Almak - Arazide Açı Ölçmek

    - Kerteriz Takip Etmek



    Kerteriz; Bir noktadan diğerine giderken yönümüzü belirlemek için kullandığımız
    derece cinsinden açıdır. Referans olarak gerçek kuzey çizgisi alınır ve ona
    göre ölçülür. Başka deyişle, manyetik kuzey (pusulanın manyetik iğnesinin
    gösterdiği yön) ile hedef nokta arasındaki açıdır.



    Pusulada Açı Ayarlamak



    Verilen bir açıyı pusulada ayarlamak için: döner bilezik üzerinde uygun rakamın
    (kerteriz açısı) referans çizgisi ile kesiştirilmesi demektir. Örneğin; Eğer
    pusulanızı 45 dereceye ayarlamanız söylendi ise yapmanız gereken şudur:
    Pusulanızı çıkartıp döner bilezikteki 45 rakamını referans çizgisi ile
    çakıştırırsınız. Bu açıyı sizin bulmanız gerekebilir. Bunu elinizdeki haritadan
    ya da doğada karşınızdaki bir yerden ölçebilirsiniz



    Harita Üzerinde Pusula Açısı Ayarlamak



    Haritada belirlediğiniz bir noktadan diğerine hangi açı ile gideceğinizi bulmak
    için; Başlangıç ve varış noktalarını bir çizgi ile birleştirin. Üzerinde gitmek
    istediğiniz bu hayali çizgi pusulanın uzun kenarına gelecek şekilde pusulayı
    haritaya yerleştirin. Kerteriz açısını bulmak için döner bileziği döndürerek
    üzerindeki kırmızı "N" harfini haritanın kuzeyine getirin. Kapsül
    içindeki paralel çizgiler haritanın kuzey-güney çizgilerine paralel olacaktır,
    ok haritanın kuzeyini gösterecektir. Bileziği kenarındaki referans çizgisine
    denk gelen açıyı okuyun.



    Kerteriz Almak - Arazide Açı Ölçmek



    Diyelim ki, ilerideki bir tepeye çıkmak istiyorsunuz. Aranızda belirgin bir
    coğrafi engel yok ama ormanın içine girdiğinizde ağaçlar zirveyi görmenize
    engel olacak ve siz ormanın içinde yol bulmakla uğraşıp vakit kaybetmek
    istemiyorsunuz. Zirvenin kerterizini almalısınız.

    Kerteriz almak için pusulayı, gidilen yön oku zirveyi gösterecek şekilde
    elinizde tutmanız gerekir. Daha kolay ve hassas ölçüm yapmak için pusulayı göz
    seviyenizde tutabilirsiniz ama pusula tabanının yere tam paralel olması
    gerektiğini unutmayın. Döner bileziği çevirerek manyetik kuzey ibresi ile
    kuzeyi gösteren "N" işaretini ve kırmızı oku çakıştırın. Çakışma
    noktasında kapsül içindeki çizgiler ile iğne paralel olacaktır. Böylece
    manyetik kuzey ile hedef arasındaki açıyı, kerteriz açısını bulursunuz.



    Kerterizi Takip Etmek



    Önceden harita üzerinden okunmuş veya arazide alınmış kerteriz açılarını ya da
    kendi aldığınız kerterizi kullanarak arazide pusula ile ilerleyebilirsiniz.
    Örneğin eğer sapakta indiğinizde 60 derece ile yaklaşık 10 dakika yürüyüp uygun
    bir kamp alanına varacağınız söylendi ise yapmanız gereken şudur: Sapakta
    indikten sonra pusulanızı çıkartıp döner bilezikteki 60 rakamını referans
    çizgisi ile çakıştırırsınız. Sonra pusulanın tamamını (yürüyeceğiniz için
    vücudunuzu da) döndürerek, manyetik iğnenin kuzey ucu ile bilezik üzerinde
    "N" (kuzey) işaretini çakıştırırsınız. (Silva pusulalarda kuzeyi
    göstermesi gereken bütün bu bölümler kırmızıdır ve hızlı çalışırlar).
    Pusulanızın üst kısmında yer alan "gidilen yön" okları size kamp
    alanının yönünü göstermektedir. Bu hedefe gitmek için bazı noktalara dikkat
    etmeniz gerekir ama merak etmeyin ****z çalışma ile pusula kullanımında
    serileşirsiniz.



    Alınmış kerterizi izlemek teorik olarak basittir ama hepimiz biliriz ki arazide
    uzakta belirgin görünen noktalar örneğin bahsettiğimiz zirve, biz ilerledikçe
    görünmez olurlar ve yön şaşırabiliriz. Ara sıra pusuladan yapacağınız yön
    kontrolü çok sağlıklı olmaz. (Bakınız Pusulanın Sınırlı Kullanımı, sayfa W) Hiç
    hata yapmamak için pusulayı hep elimizde tutmamız gerekir. Onun yerine
    ilerlemeniz gereken hayali bir çizgi üzerinde belirgin noktalar saptayıp devam
    etmek daha kolaydır. Mesela, berlirgin bir ağaç tam olarak ilerleme
    hattınızdaysa, ilk önce ağaca gidersiniz. Bunu yaparken ağacı görerek bir gölün
    çevresinden dolaşabilirsiniz, ****z sağa ya da sola kayarak köprü
    geçebilirsiniz. Ağaç birinci kerteriz noktanızdı ve yanına geldiğinizde
    pusuladaki kerteriz açısı yine varmak istediğiniz noktayı, zirveyi göstermektedir.
    Zirveyi göremeseniz bile başka ara kerteriz noktaları belirleyerek adım adım
    hedefe varabilirsiniz.Orman içinde yürürken sıklıkla pusulayı kullanarak
    ilerleme yönünüzün doğru olduğunu kontrol edin.?

    ?

    Kerteriz ya da hedef açısını takip etmek demek, yürürken sürekli olarak
    okuduğumuz açıya sadık kalmamız demektir. Pusulanın bileziğini kaydırmak,
    pusulaya bakmadan yürüyüp hattan çıkmak ve sonra tekrar eski açıya bakmak bizi
    yanlış yerlere götüren basit hatalardan ikisidir. Sadece pusula açısına bakarak
    ile ilerlemek, zorunlu bazı haller dışında hem pratik değildir, hem de pusulaya
    hakim değilseniz hayra alamet !?

    ?

    Modern
    pusulayı tasarlayan Gunner Tillander sayesinde artık pusula kullanmak çok
    kolay. İlk pusulalar sadece SILVA tarafından üretildiği için SILVA pusulası ve
    Silva yöntemi diye anılmaya başlayan modern pusula kullanma teknikleri 3 basit
    adımdan oluşur:

    ? 1.
    Başlangıç ve varış noktalarını pusula ile birleştir. Harita üzerinde gitmek
    istediğin hayali çizgiyi pusulanın bir kenarına gelecek şekilde pusulayı
    haritaya yerleştir.

    2. Kerteriz
    açısını bulmak için döner bileziği döndürerek üzerindeki kırmızı "N"
    harfini haritanın kuzeyine getir. Kapsül içindeki meridyen çizgileri haritanın
    kuzey-güney çizgilerine paralel olacaktır. Bileziği kenarındaki referans
    çizgisine denk gelen açıyı oku.

    3. Kerteriz
    açısını takip et. Pusulayı yere paralel olarak gövdene önünde tutarak manyetik
    iğnenin kırmızı ucu ile kapsülün içindeki kuzey oku üst üste bindir. Buna
    iğneyi kutulamak da denir. Gidilen yön okunun gösterdiği yön tam olarak
    haritada gitmek istediğin noktayı göstermektedir. Başını kaldırıp ileri
    baktığında göze çarpan bir yer şeklini belle ve ona doğru yürü. Bu işlemi
    hedefe varıncaya kadar tekrarla.

    4. (Aynalı
    Pusulada) Aynalı bir pusula kullanırken pusulayı öyle tutmalısın ki tabanı yere
    paralelken hem aynadan pusula tabanını görebilmeli hem de kapaktaki V
    çentiğinden kerteriz alabilmelisin. V çentiği, aynadaki siyah çizgi ve referans
    çizgisi aynı doğrultuda olmalıdır.